Ομιλία Σταύρου Ιντζεγιάννη για το «Πατρινό Σαν Σήμερα» (19/12/2010)

«Υπάρχει μια σημειολογία στη σημερινή εκδήλωση την οποία θα ήθελα να υπογραμμίσω.

Το «Πατρινό σαν σήμερα» το έγραψε ένας Πατρινός του σήμερα και το παρουσιάζει ένας Πατρινός του χτες και η εκδήλωση γίνεται σε μια αίθουσα σημείο αναφοράς της Πάτρας του χτες ανακαινισμένη και προσαρμοσμένη στην Πάτρα του σήμερα.

Μέσα σ` αυτό το παιχνίδι του χτες με το σήμερα ο φακός του συγγραφέα ερευνητή εστιάζει σε γεγονότα και πρόσωπα , σε σημαντικά κα ασήμαντα, σε πρωταγωνιστές και κομπάρσους στο επώνυμο και ανώνυμο πλήθος που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο δημιούργησαν την Πατραϊκή καθημερινότητα στο κύλημα των χρόνων.

Προσπάθησα διαβάζοντας να βρω το στίγμα του. Βιβλίο, μελέτη, ιστορική έρευνα .Δημοσιογραφικό χρονολόγιο. Προσωπικά πιστεύω ότι είναι μια απέραντη τοιχογραφία που το ένα της άκρο αρχίζει από το 323 πΧ και το άλλο τελειώνει στο 2010.

Μέσα σ` αυτή τη χρονικά τεράστια έκταση 190 σελίδες -90 φωτογραφίες σπάνιας ομορφιάς χαρακτηριστικές της Πάτρας του χτες αλλά και του σήμερα -υπάρχει μια ιδιαιτερότητα. Ο καθένας μπορεί να βρει κάτι από την προσωπική του παρουσία στον χρόνο .Μια δική του ανάμνηση, ένα δικό του πρόσωπο, κάποιον γεννήτορα. τη δική του σφραγίδα σε κάποιο γεγονός ή ακόμη τον ίδιο του τον εαυτό το ίδιο του το όνομα.

Καθώς ξεφυλλίζεις διαβάζοντας αισθάνεσαι ξαφνικά σαν να βρίσκεσαι σε ένα άλλο έξω από τον χρόνο επίπεδο και από εκεί θεωρείς τα χρονικά όρια να εκμηδενίζονται.

Συνήθως λέμε ότι υπάρχουν δύο κατηγορίες αναγνωστών. Η μία που αρκείται στο τέρπεσθαι και η άλλη που εξαντλείται στο διδάσκεσθαι.

Η πρώτη είναι αυτή που διαβάζει ξαπλωμένη αναπαυτικά σε μια πολυθρόνα ή στο κρεβάτι ή σε κάποιες διακοπές και η άλλη είναι αυτή που διαβάζει με ένα μολύβι στα χέρια για να υπογραμμίζει ή να κρατά σημειώσεις.

 

Ο Πέτρος ο Ψωμάς κατάφερε με την ερευνά του να βρεθεί στο μέσον αυτών και να δημιουργήσει μια ιστορική έρευνα που υπογραμμίζεται από το τέρπειν άμα και διδάσκειν.

Γιατί μπορεί να γελάς διαβάζοντας ότι ο Πεσμαζόγλου –Διοικητής της Τραπέζης Ελλάδος-χάρισε τα παπούτσια του στον Γιάννη τον Θεό όταν τον επισκέφθηκε στο βαγόνι που αναχωρούσε για Αθήνα -17/7/1904- αλλά αμέσως παρακάτω διαβάζεις πως ο Ιωάννης Καραμανδάνης δωρίζει την οικία του επί των οδών-Αράτου και Μαιζώνος για να γίνει αρχαιολογικό μουσείο πράγμα που αποτελεί για τους Πατρινούς μια σημαντική είδηση δεδομένων μάλιστα των αγώνων που έγιναν έως ότου κατορθωθεί η ίδρυση του νέου αρχαιολογικού μουσείου.

Η κάθε σελίδα του λειτουργεί σαν καλειδοσκόπιο όπου από τη μια στιγμή στην άλλη αλλάζεις χρόνο παραστάσεις ,εικόνες , γεγονότα ονόματα.

Από την πρώτη χρονικά απόμακρη είδηση « σαν σήμερα» Ο Χείλων ο Ολυμπιονίκης στις 11 Ιουνίου του 323 .πΧ εκπροσωπώντας την Αχαΐα είναι ο μόνος νικητής (Ολυμπιάδα 207 αγώνας 1 στάδιο)γυρίζοντας τον χρόνο σε ένα ερευνητικό φλας μπακ φτάνει μέσα σε 190 σελίδες στην τελευταία χρονικά είδηση .31 Δεκεμβρίου του 2006 όπου διαβάζουμε «Ο Ανδρέας Καράβολας συμπληρώνει 5844 ημέρες Δημαρχιακής θητείας. παραδίδοντας την σκυτάλη στον κ Ανδρέα Φούρα.»

Αν το ψάξετε θα δείτε ότι ξαφνικά διασχίσατε 2329 χρόνια σε μια ανάγνωση.

Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον βρίσκεται ακριβώς στο ότι ο αναγνώστης από την πρώτη κιόλας σελίδα αιφνιδιάζεται σε κάθε παράγραφο. Από την πολιτική , στην κοινωνική ζωή και από το τον πολιτιστικό τομέα στον αθλητισμό Η Παναχαϊκή κερδίζει τη Θύελλα Πατρών 2-1 στις 1 Ιανουαρίου του 1950 ενώ πιο πάνω διαβάζουμε ότι πεθαίνει ο Χρήστος Κορύλος και στο τέλος της ίδιας σελίδας 6 Ιανουαρίου επίσημη ανακοίνωση για την ολοκλήρωση του πρώτου σχεδίου της πόλεως.

Καμία σχέση η πρώτη με τη τελευταία ή την ενδιάμεση. Η μόνη τους επαφή είναι ότι αφορούν την Πάτρα και αναγκάζουν τον αναγνώστη να διατρέχει νοερά αποστάσεις χιλιάδων μιλίων δίκην πυραύλου.

15/1/1996 οι εν Αθήναις Πατρινοί τιμούν τον πρόεδρον της Δημοκρατίας Κωστήν Στεφανόπουλον και πιο κάτω η Εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο με πατρινές παρουσίες αυτές του Μητροπολίτη Γερμανού και του Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου Η πρώτη είναι το 1996 και η δεύτερη το 1822.Απόσταση 174 χρόνια σε μια ανάγνωση λεπτού

Στις 2/4/1902 εγκαινιάζεται το τραμ. Για την ιστορία λειτούργησε έως το 1917 και μέχρι το 1934 υπήρχαν ακόμη τα ίχνη από τις σιδηροτροχιές. Στην Αγίου Ανδρέου.

Η χρονική καταγραφή ημέρα την ημέρα αναγεννά το ενδιαφέρον για την επόμενη είδηση δεδομένου ότι βρίσκεται ακριβώς η μία κάτω από την άλλη και δε σου αφήνει περιθώρια να εγκαταλείψεις το διάβασμα.

22 Mαρτίου 1863 η πλατεία Γεωργίου παίρνει το σημερινό της όνομα .Έχουν προηγηθεί τα ονόματα Παλιγγεσίας. Καλαμογδαρτη, Όθωνα, Θωμοπούλου και Εθνική. Ενώ στις 26 Μαρτίου του 1429 Οι Φράγκοι σκοτώνουν το άλογο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στους πρόποδες της Ακρόπολης κεί όπου αιώνες μετά θα χτιστεί ο ναός των Εισοδίων. Είναι μεγάλο Σάββατο .Είναι οι καιροί που δεν υπάρχει Πάσχα το Μάρτη. Και να η περιέργεια; Γιατί δεν υπάρχει Πάσχα το Μάρτη ;

Γιατί απλούστατα βρισκόμαστε στο παλαιό ημερολόγιο το Ιουλιανό που βρίσκεται 13 ημέρες πίσω.

Και το ευτράπελο για την εποχή μας : Η αστυνομία μηνύει Πατρινό οδηγό διότι στην αγίου Νικολάου ανέπτυξε ταχύτητα 15 χιλιομέτρων Τόσο πολύ!!!

Έχουν ειπωθεί πολλά για τη γοητεία τη ανάγνωσης. Εδώ έχουμε τη γοητεία του απρόοπτου. Η λέξη λεωφορείο. Ετυμολογικά γνωστή αλλά ποιος ο νονός ; Στις 9 Μαΐου 1860 από τον πατρινό δημοσιογράφο Σοφοκλή Καρύδη στην εφημερίδα «Φως»

Στις 25/7/1894: Με βασιλικό διάταγμα καθίσταται υποχρεωτική η κατασκευή στοών με προώθηση των προσόψεων των οικιών Αφορά τις οδούς Κορίνθου- Κολοκοτρώνη-Κανακάρη- Αγίου Νικολάου Ερμού – Γερμανού- Αγ. Λαύρας μετέπειτα Μπουκαούρη και πλατεία Γεωργίου του Α.

Πράγματι είναι ένα περίεργο γεγονός. Επειδή δεν υπάρχει συνέχεια της μιας με την άλλη είδηση ώστε να σταματήσεις αλλά συνεχίζονται με εντελώς διαφορετικό που ούτε το φαντάζεσαι η περιέργεια δε σε αφήνει να σταματήσεις αλλά σε κρατά αιχμάλωτό της .

Το μάτι πριν ακόμη τελειώσει τη μια είδηση έχει σκαλώσει στην από κάτω.

 

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Μαζί με τις εικόνες αλλάζει πολλές φορές και η γλώσσα.

Διαβάζουμε στις 14 Ιουνίου 1891στον φορολογούμενο « Κάλλιστοι νέοι της ημετέρας πόλεως έθεντο κατ αυτάς τας βάσεις λαμπρού σωματείου γυμναστικού δηλονότι συλλόγου εις ον έδωσαν τίτλον Γυμναστικός Σύλλογος -Και αμέσως από κάτω στην ίδια ημερομηνία αλλά το 1995 .καταστροφικός σεισμός ισοπέδωσε μια πολυκατοικία κι ένα ξενοδοχείο στο Αίγιο. Το δράμα του μικρού Ανδρέα που τελικά επιβιώνει μέσα από τα συντρίμμια το ζει τηλεοπτικά όλη Ελλάδα.23 νεκροί από τα 6,7 ρίχτερ.

104 χρόνια διαφορά. Η μια είδηση στην καθαρεύουσα η άλλη στη δημοτική.

Οι ειδήσεις δεν έχουν μια ποιοτική ή ποσοτική συνέπεια. Τον αθλητισμό διαδέχεται η πολιτική και την πολιτική μπορεί ναι ,μπορεί όχι να διαδεχθεί η εκκλησία ή το θέατρο. Αυτή είναι η γοητεία της έρευνας. Και η γοητεία της ανάγνωσης το απρόοπτο.

Από εκεί και πέρα αρχίζει η περιέργεια να κάνει τις αναγωγές της : Τι έγινε στις 15 Ιουλίου ημέρα που γεννήθηκα;

Το 1928 ο αντιναύαρχος Σαχτούρης λαμβάνει την προσταγήν να υπάγει προσωπικός έμπροσθεν του φρουρίου της Πάτρας και αν οι ρηθέντες Αλβανότουρκοι έχουν καλόν σκοπόν θέλει τους βοηθήσει γράφει σε επιστολή του ο Καποδίστριας στον Κολοκοτρώνη.

To 1923 ιδρύεται το πρώτο προσφυγικό σωματείο στην Πάτρα Ο Παμμικρασιατικός

Το 1965 παραιτείται η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου.

Και το 2000 εγκαινιάζεται το συνεδριακό κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών

Αυτή ακριβώς είναι η μεγάλη αξία κάθε βιβλίου αλλά ιδιαίτερα της ιστορικής αναφοράς που παρουσιάζουμε σήμερα -ότι αναγκάζει τον αναγνώστη να ψάξει στις παραμέτρους που οδηγεί, στις χρονικές επιμηκύνσεις, στα πρόσωπα και πράγματα που συμμετέχουν στο ιστορικό γίγνεσθαι εν τόπω και χρόνω και που ικανοποιούν την αναγνωστική δίψα του αναγνώστη.

Παράδειγμα απτό ,επειδή ζούμε σε εποχή έντονων απεργιακών κινητοποιήσεων ας θυμηθούμε χάρη στην έρευνα του Πέτρου Ψωμά ότι στις 19 Ιουνίου 1912 πραγματοποιείται η πρώτη γυναικεία απεργία 50 εργάτριες της φανελοποιϊας Αφων Πανταζοπούλου απεργούν ζητώντας αυξήσεις

Ιδιαίτερα πρέπει να σημειώσουμε ότι η έκδοση που έχουμε την τιμή να παρουσιάζουμε σήμερα αφιερωμένη στην Πάτρα και στο μέλλον της καθώς γράφει στην αφιέρωσή του ο συγγραφέας ερευνητής και αγαπημένος της Πάτρας Πέτρος Ψωμάς Γέμει (λέγε – λέγε κόλλησα κι εγώ τη λόγια που μ` αρέσει κιόλας)φωτογραφιών που μαρτυρούν των γεγονότων το αληθές υπογραμμίζοντας οπτικά πλέον στιγμές της αλησμόνητης Αρχόντισσας του Μοριά που περιμένει από τον καινούργιο Δήμαρχο κ Γιάννη Δημαρά να την ξαναφέρει στην παλιά της αίγλη σε πείσμα των χαλεπών καιρών που διανύουμε ερμηνεύοντας την παρακαταθήκη του Παλαμά. Παιδί το περιβόλι μου που θα κληρονομίσεις όπως το δεις κι όπως το βρεις να μην το παρατήσεις …κι αν έρθουν χρόνοι δίσεχτοι, πέσουν καιροί οργισμένοι μη φοβηθείς τον χαλασμό !!!

Η πραγματικά πολυτελής ,κομψότατη , ελκυστική και ιδιαίτερα εύχρηστη έκδοση –απαραίτητη για κάθε Πατρινή βιβλιοθήκη-,χρωστά πολλά τόσο στην εκδοτική φροντίδα του Παναγιώτη Γιαλένιου και στην επιμέλεια της Κρίστυς Κουνινιώτη , όσο και στην καλλιτεχνική σφραγίδα του Queen Studio

Σαν Πατρινός αισθάνομαι την ανάγκη να πω όχι μόνο μπράβο στον Συγγραφέα αλλά και ένα μεγάλο ευχαριστώ.»